راهبرد انقلاب اسلامی

بررسی استراتژی حرکت ایران اسلامی

راهبرد انقلاب اسلامی

بررسی استراتژی حرکت ایران اسلامی

به نام خدا

به امید خدا در این مکان قرار است نوع حرکت استراتژِیک نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بیان شود و بیانات و راهبردهای رهبر انقلاب که زمینه ساز ظهور حضرت ولیعصر (عج) است مورد بررسی قرار گیرد تا زمان رسیدن به عدالت موعود...
انشاءالله

۱۱
دی ۹۱


تاکید رهبری بر تولید علم و فناوری

توسعه بدون علم تحقق نمی یابد اگر توسعه را ساماندهی تعالی بخش و دستیابی به پیشرفت در حوزه های مختلف اقتصادی صنعتی فناوری سیاسی فرهنگی و اجتماعی بدانیم این امر بدون داشتن سطح علمی موردنیاز و دانش مربوطه میسر نیست. 

انفجار سه پدیده فن آوری اطلاعات، اینترنت و جهانی شدن سایه خود را بر مدیریت تولید علم گسترانیده است و در لوای این فرصتها می‌‌توان مدیریتی شگرف و هوشمند را بر عرصه تولید علم بنا نهاد. 

با توجه به این موضوع رهبر معظم انقلاب اسلامی بر تولید علم تاکید ویژه ای دارند؛ 

« امروز سرعت پیشرفت ما خوب است؛ اما با توجه به عقب‏ماندگى‏هاى گذشته که کشور ما دارد، هر چه سرعت‏مان بیشتر باشد باز هم زیادى نیست. ما باید خیلى پیش برویم؛ از راههاى میان‏بر استفاده کنیم؛ از شتابِ فراوان بهره ببریم؛ ما باید در همه‏ى علوم تولید داشته باشیم.» (مقام معظم رهبری 1388/02/27)

تکنولوژی سرعت تولید علم را افزایش می‌‌دهد و آن را در چرخه اقتصاد سریعتر وارد می‌‌کند، هر چقدر تولیدات علمی بیشتر باشد در اقتصاد جامعه اثربخش تر خواهد بود. اقتصاد قوی باعث تولید انبوه و اشباع بازار می‌‌شود، بازار وقتی اشباع شود آنگاه رقابت معنی پیدا می‌‌کند. در رقابت اقتصادی، علم ارزش و جایگاه خود را بیشتر مستحکم می‌‌کند.

مقام معظم رهبری در چرایی تولید علم می فرمایند: 

«اگر علم به یک دلیل تاریخى - که آن دلیل تاریخى را هم فکر مى‏کنیم کاملاً مى‏شناسیم - در انحصار مجموعه‏اى از ملتها و بخشى از مردم دنیا قرار گیرد و اینها علم را انحصارى نگهدارند و تبعیض قائل شوند و علم را به ملتهاى دیگر بفروشند و آن را وسیله‏اى براى تحمیل سیاستهاى خودشان قرار دهند - که استعمار اصلاً از همین نقطه به‏وجود آمد - این، ظلم بزرگ به بشریت است. علم باید مثل ثروت، عادلانه توزیع شود. نظر اسلام هم همین است که علم باید بین همه کشورها و ملتها توزیع شود. این‏که ما این فناورى را نبایستى به مردم آسیا یا جاهاى دیگر بدهیم، همان طلبیدنِ انحصار فناورى است که وقتى در اقتصاد پیش مى‏آید، کارتلهاى عظیم اقتصادى به‏وجود مى‏آید و آنها به انسانها ظلم مى‏کنند؛ وقتى در سیاست پیش مى‏آید، انحصارگریهاى جهانى پیش مى‏آید و این جنگها را پیش مى‏آورد. ما مى‏خواهیم با این انحصارگرایى مبارزه کنیم و مبارزه و همّت ما هم به این است که خودمان سعى کنیم از این چاه و منبع عظیم و غنى‏اى که در میان کشور و در نیروى انسانى خودمان داریم، بهره‏بردارى و استفاده نماییم. این کار را همه ملتها مى‏توانند بکنند و ملتى که استعداد بیشترى دارد، بیشتر مى‏تواند در این زمینه کار کند.البته مانع و مشکل ایجاد مى‏کنند؛ باید با این مانع و موانعى که به‏طور قهرى وجود دارد، مبارزه کرد.» (مقام معظم رهبری1382/11/2)


تولید ثروت و کسب درآمد از راه تولید علم 

راز توسعه در دانش نهفته است و این نکته اى است که مقام معظم رهبرى در بیانات خود به آن اشاره دارند: «روزى که کسب درآمد از دانش جایگزین نفت شود، روز خوب ملت است.» (مقام معظم رهبری1387/06/05)

اقتصاد امروز دنیا، اقتصاد دانش بنیان است و دانش منشأ ثروت است لذا در الگوی توسعه مورد نظر رهبری، علم از جایگاه ویژه ای برخوردار است و علم باعت تولید ثروت و کسب درآمد می شود و یک رابطه هم افزائی میان علم و ثروت برقرار است.

 رهبر معظم انقلاب معتقدند که باید از علم، تولید ثروت کنیم و از همان ثروت نیز براى پیشرفت علم بهره بگیریم: 

« آن روزى که ما بتوانیم درآمد کشور را از راه دانشمان به دست بیاوریم و درِ چاههاى نفت را پلمب کنیم، آن روز براى ما روز خوبى است. امروز ما داریم از ذخائرمان می خوریم. بیشتر بودجه‏ى کشور از نفت است. نفت ذخیره‏ى ماست. گنجینه‏مان را داریم تخلیه می کنیم؛ از روى ناچارى. باید روزى برسد که بتوانیم از دانش خود نان بخوریم و این ملت بتواند از دانش خود ثروت تولید کند. آن وقت خودِ آن ثروت به پیشرفت دانش کمک خواهد کرد. یک هم‏افزائى پى در پى دارند: علم به ثروت کمک می کند، ثروت به علم کمک می کند؛ دائماً هم‏افزائى به وجود مى‏آید. ما باید دنبال این روز باشیم.» (مقام معظم رهبری1387/06/05)


کدام علم؟ 

هر چند افزایش آگاهی و گسترش دامنه علوم برای تولید ثروت و کسب درآمد یک امر حیاتی است اما درعین حال باید این پیشرفت باید به مسیری صحیح هدایت شود. به گواهی تاریخ، در موارد متعدد از علم و دانش، بر علیه خود انسان استفاده شده است. زمانی که علم بدون ضابطه های اخلاقی در دست زورمندان و ستمگران باشد، براحتی به سلاحی خطرناک علیه بشریت تبدیل می شود. همچنانکه امروزه بسیاری از سلاحهای کشنده و مرگبار با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی و فناوری ساخته شده اند لذا رهبری همراهی علم و معنویت را لازم می دانند.

زمانی که رهبر معظم انقلاب بر حرکت علمی و تولید علم در کشور اشاره می کنند، بر نوع اسلامی علم که ما را به معنویت، انسانیت و خدا نزدیک می کند، نیز  تاکید دارند؛

« ما می خواهیم کشور را علمى کنیم؛ اما هدف از علمى شدن کشور این نیست که کشور را غربى کنیم. اشتباه نشود. غربیها علم را دارند، اما در کنار علم و آمیخته‏ى با این علم چیزهائى را هم دارند که از آنها می گریزیم. ما نمی خواهیم غربى بشویم؛ ما می خواهیم عالم بشویم. علمِ امروزِ دنیائى که عالم محسوب می شود، علم خطرناکى براى بشر است. علم را در خدمت جنگ، در خدمت خشونت، در خدمت فحشا و سکس، در خدمت مواد مخدر، در خدمت تجاوز به ملتها، در خدمت استعمار، در خدمت خونریزى و جنگ قرار داده‏اند. چنین علمى را ما نمی خواهیم؛ ما اینجور عالم شدن را نمی خواهیم. ما می خواهیم علم در خدمت انسانیت باشد، در خدمت عدالت باشد، در خدمت صلح و امنیت باشد. ما اینجور علمى می خواهیم. اسلام به ما این علم را توصیه میکند.» ( مقام معظم رهبری1386/06/12)


روابط بین کشورها در زمینه ی علم

از دیدگاه رهبری روابط بین کشورها در زمینه علم باید رابطه ی صادرات و واردات باشد، ایشان در این خصوص می فرمایند: 

«رابطه‏ى بین کشورها در زمینه‏ى علم باید رابطه‏ى صادرات و واردات باشد؛ یعنى در آن تعادل و توازن وجود داشته باشد. همچنانى‏که در باب مسائل اقتصادى و بازرگانى، اگر کشورى وارداتش بیشتر از صادراتش شد، ترازش منفى می شود و احساس غبن می کند، در زمینه‏ى علم هم باید همین جور باشد. علم را وارد کنید، عیبى ندارد؛ اما حداقل به همان اندازه که وارد می کنید - یا بیشتر - صادر کنید. باید جریان دو طرفه باشد. والّا اگر شما دائماً ریزه‏خوار خوان علم دیگران باشید، این پیشرفت نیست. علم را بگیرید، طلب کنید، از دیگران فرا بگیرید؛ اما شما هم تولید کنید و به دیگران بدهید. مواظب باشید تراز بازرگانى شما در این جا هم منفى نباشد.» ( مقام معظم رهبری1388/02/27)


مدل پیشرفت از دیدگاه رهبری 

در حکومت اسلامی تزکیه و رشد اخلاقی و معنوی افراد جز اهداف بالادستی حکومت قرار دارد یعنی همه فعالیت ها در نهایت برای رسیدن به جامعه ای است که افراد آن از نوعی تهذیب نفس و معنویت برخوردار باشند. هرگونه طراحی مدل توسعه بدون توجه به این سیاست جایگاهی در نظام جمهوری اسلامی ندارد و اگر آبادانی همه جانبه کشور منجر به رشد معنویت و اخلاق نشود ارزشمند نخواهد بود. بنابراین در نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی مدل توسعه ای مطلوب است که منجر به رشد اخلاقی و معنوی افراد جامعه باشد.

مدل پیشرفت از دیدگاه رهبری، الگویی است که انسان در سایه آن به رشد و تعالی برسد و تحقیر نشود لذا ایشان الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی را توصیه می کنند: 

«ما باید پیشرفت را با الگوى اسلامى - ایرانى پیدا کنیم. این براى ما حیاتى است. چرا می گوئیم اسلامى و چرا می گوئیم ایرانى؟ اسلامى به خاطر اینکه بر مبانى نظرى و فلسفى اسلام و مبانى انسان‏شناختى اسلام استوار است. چرا می گوئیم ایرانى؟ چون فکر و ابتکار ایرانى، این را به دست آورده؛ اسلام در اختیار ملتهاى دیگر هم بود. این ملت ما بوده است که توانسته است یا می تواند این الگو را تهیه و فراهم کند. پس الگوى اسلامى ایرانى است.» ( مقام معظم رهبری 1386/02/25)

در این الگوی پیشرفت باید تحول را مدیریت کرد. مقام معظم رهبری در این خصوص می فرمایند:  

« تحول، سنت الهى است در زندگى بشر. با او سینه به سینه نباید شد؛ از او استقبال باید کرد. باید تحول را مدیریت کرد، تا به پیشرفت بینجامد؛ جامعه را پیش ببرد.» ( مقام معظم رهبری 1386/02/25)

تاکید رهبر معظم انقلاب بر آن است که الگوی توسعه باید براساس معیارهای اسلامی انتخاب شود. ایشان به مسئولین و نخبگان توصیه می کنند که تحول و آبادانی در ایران را برپایه چنین الگویی پایه ریزی کنند و تاکید می کنند که ما می توانیم از پیشرفتها و تجربیات علمی غربیها استفاده می کنیم، اما باید براساس فکر و نیاز خودمان برنامه ریزی کنیم.

رهبر معظم انقلاب در این خصوص می فرمایند: 

«من میخواهم بگویم مجموعه‏ى دانشگاهى کشور ما، مجموعه‏ى نخبگان کشور ما - هم حوزه و دانشگاه - یکى از بزرگترین کارهاشان باید این باشد که نقشه‏ى جامع پیشرفت کشور را بر اساس مبانى اسلام تنظیم کنند؛ دل به الگوى غربى و مدلسازى‏هاى غربى نسپرند. او نمی تواند کشور را نجات بدهد؛ او نمی تواند پیشرفت کشور ما را تنظیم کند. کسانى که در مراکز برنامه‏ریزى یا در مراکز علمى و تحقیقى هستند و راجع به اقتصاد، راجع به سیاست، راجع به سیاست بین‏المللى و راجع به مسائل حیاتى دیگر کشور کار و فکر می کنند، دنبال این نباشند که فرمولهاى غربى را؛ فرمولهاى اقتصادى غرب، فرمولهاى بانک جهانى یا صندوق بین‏المللى پول را با مسائل کشور تطبیق کنند؛ نه، آن نظریه‏ها، نظریه‏هاى مفید براى ما نیست. البته از عِلمشان استفاده می کنیم؛ ما تعصب نداریم. هرجا پیشرفت علمى، تجربه‏ى علمى باشد، استفاده می کنیم. از مصالح استفاده می کنیم؛ اما نقشه را بر طبق فکر خودمان، بر طبق نیاز خودمان بایستى بریزیم.» ( مقام معظم رهبری 1386/02/25)

متاسفانه امروزه ، در کشورهای در حال توسعه، بسیاری از افراد، حتی در میان روشنفکران، راه رشد کشورشان را تبعیت از الگوی غربی می دانند. اما رهبر انقلاب اسلامی ایران با قاطعیت الگوی پیشرفت غربی را یک الگوی ناموفق می دانند و با برشمردن دلایلی الگوی غربی را برای پیشرفت جامعه ما ناکافی می دانند؛ 

«آنچه که موجب می شود ما الگوى غربى را براى پیشرفت جامعه‏ى خودمان ناکافى بدانیم، در درجه‏ى اول این است که نگاه جامعه‏ى غربى و فلسفه‏هاى غربى به انسان - البته فلسفه‏هاى غربى مختلفند؛ اما برآیند همه‏ى آنها این است - با نگاه اسلام به انسان، بکلى متفاوت است؛ یک تفاوت بنیانى و ریشه‏اى دارد. لذا پیشرفت که براى انسان و به وسیله‏ى انسان است، در منطق فلسفه‏ى غرب معناى دیگرى پیدا میکند، تا در منطق اسلام. پیشرفت از نظر غرب، پیشرفت مادى است؛ محور، سود مادى است؛ هرچه سود مادى بیشتر شد، پیشرفت بیشتر شده است؛ افزایش ثروت و قدرت. این، معناى پیشرفتى است که غرب به دنبال اوست؛ منطق غربى و مدل غربى به دنبال اوست و همین را به همه توصیه می کنند. پیشرفت وقتى مادى شد، معنایش این است که اخلاق و معنویت را می شود در راه چنین پیشرفتى قربانى کرد. یک ملت به پیشرفت دست پیدا کند؛ ولى اخلاق و معنویت در او وجود نداشته باشد. اما از نظر اسلام، پیشرفت این نیست. البته پیشرفت مادى مطلوب است، اما به عنوان وسیله. هدف، رشد و تعالى انسان است.» ( مقام معظم رهبری 1386/02/25)

مقام معظم رهبری مدل سازی و الگوسازی برای پیشرفت را وظیفه نخبگان جامعه می دانند و در این خصوص به نخبگان توصیه می کنند: 

«مدل‏سازى و الگوسازى، کار خود شماست؛ یعنى کار نخبگان ماست. در تحقیقات دانشگاهى باید دنبالش بروند، بحث کنند و در نهایت مدل پیشرفت را براى ایران اسلامى، براى این جغرافیا، با این تاریخ، با این ملت، با این امکانات، با این آرمانها ترسیم و تعیین کنند و بر اساس او، حرکت عمومى کشور به سوى پیشرفت در بخشهاى مختلف شکل بگیرد.» ( مقام معظم رهبری 1386/02/25)


الگوی توسعه از نگاه رهبری

الگوی توسعه رهبری با عدالت همراه است چرا که عدالت مایه قوام و پایداری جامعه و از عوامل مهم رشد و توسعه است. توسعه مطلوب توسعه منجر به پایداری جامعه است. اگر توسعه منجر به شکاف عمیق اقتصادی و فرهنگی و سیاسی شود این توسعه برای جامعه خطرساز است و پایداری جامعه را متزلزل می کند. لذا رهبری معظم انقلاب مدل توسعه ای را طلب می کند که مبتنی بر عدالت بوده و نتیجه آن اجرای عدالت و در نتیجه پایداری و قوام جامعه باشد:

« ما در زمینه‏ی همه‏ی فعالیتهای گوناگون اقتصادی و تولیدی کشور و حواشی آن، باید توجه کنیم که ما هم توسعه‏محوریم، هم عدالت‏محور. ما طبق برخی از سیاستهایی که امروز در دنیا رایج است و طرفداران زیادی هم دارد، نیستیم که صرفاً به رشد تولیدات و رشد ثروت در کشور فکر کنیم و به عدالت در کنار آن، فکر نکنیم؛ نه، این منطق ما نیست. نوآوری نظام ما همین است که می‏خواهیم عدالت را با توسعه و با رشد اقتصادی در کنار هم و با هم داشته باشیم و اینها با هم متنافی نیستند. ما دیدگاهی که تصور کند اینها با هم نمی‏سازند و یا باید این را انتخاب کرد یا آن را، قبول نداریم. این نکته باید در همه موارد؛ هم در کاهش حجم دولت، هم در مسأله‏ی خصوصی‏سازی، هم در نگاه کلی به مسائل اقتصادی و هم در تقسیم منابع میان بخش خصوصی و بخش تعاونی و بخش دولتی رعایت شود..» (مقام معظم رهبری 4/6/1383)

یکی از پایه ها و استوانه های نگهدارنده هر اجتماعی، عنصر عدالت است و هیچ عاملی به اندازه عدالت نمی تواند جامعه انسانی را اصلاح کند و اگر عدالت اجرا نشود، به جای آن ستم و ستمگری پیاده خواهد شد.

افلاطون می گوید:« عدالت آن است که کسی آن چه حق اوست به دست آورد و کاری را در پیش گیرد که استعداد و شایستگی آن را داشته باشد... عدالت، قدرت نیست، بلکه قدرت انتظام و هماهنگی است.» (افلاطون، جمهوری، ص 38)

او همچنین می گوید:‌«‌ فقط عدالت است که می تواند موجب خوشبختی شود.» (افلاطون، جمهوری، ص 39)

نبود عدالت اجتماعی در جامعه، کلید پیدایش خلاف کاری، مفاسد و آسیبهای اجتماعی است. خشونت،تجاوز نبود امنیت اجتماعی،پیدایش نابسامانی های روانی و … از جمله آثار شوم فقدان عدالت اجتماعی است. حتی فقدان عدالت اجتماعی می تواند در پیدایش اندیشه های انحرافی و غلط نقش مهمی داشته باشد. لذا در الگوی توسعه رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسئله «عدالت اجتماعی» تاکید می شود؛ 

« آنچه که در این بین بایستى با وسواس و دقّت دنبالش باشید، مسأله‌ى «عدالت اجتماعى» است که با رشد و توسعه هم سازگار است. بعضى این‌طور تصوّر مى‌کردند - شاید حالا هم تصوّر کنند - که ما بایستى دوره‌اى را صرف رشد و توسعه کنیم و وقتى که به آن نقطه‌ى مطلوب رسیدیم، به تأمین عدالت اجتماعى مى‌پردازیم. این فکرْ اسلامى نیست. «عدالت» هدف است و رشد و توسعهْ مقدمه‌ى عدالت است. آن روزى که در کشور عدالت اجتماعى نباشد، اگر بتوانیم باید آن روز را تحمّل نکنیم. اگر مى‌بینید که در کشور هنوز تفاوت و فاصله‌ى طبقاتى وجود دارد و هنوز کسانى در فقر و محرومیت هستند، به‌خاطر این است که مسؤولان کشور بیش از این نمى‌توانند. خرابى‌اى که در سالیان طولانى به وجود آمده، عمیق‌تر و بیشتر از آن است که در طول این مدت کوتاه بشود آن را برطرف کرد، والاّ اگر بتوانیم یک روز هم نباید تحمّل کنیم.» (مقام معظم رهبری 8/6/1374)

نویسنده: علیرضا تاجران

نظرات  (۱)

I simply want to say I am newbie to weblog and seuisroly enjoyed this blog site. Likely I’m want to bookmark your blog . You actually come with excellent well written articles. Bless you for revealing your web-site.

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
تجدید کد امنیتی